Smile Siam มาร่วมกันคืน "สยามเมืองยิ้ม" กลับสู่บ้านเรากันนะครับ ...
หมวดหมู่ทั่วไป => สาระน่ารู้ => Topic started by: ppsan on 14 September 2019, 09:33:08
-
ตอนที่ 6 วงเวียนสระแก้ว ทำไมอยู่ที่ “ลพบุรี”
by admin 04.02.2018
(http://kaojaithailand.com/wp-content/uploads/2018/02/Kaojaithailand-00911.jpg)
หากใครเคยไปเยือนเมืองลพบุรี คงจะต้องจำได้อย่างแน่นอนว่า ก่อนจะเข้าสู่ตัวเมืองนั้น เราต้องวิ่งรถผ่านวงเวียนขนาดใหญจำนวนสองวงเวียนด้วยกัน ซึ่งก็คือ “วงเวียนเทพสตรี” ซึ่งมีพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนารายณ์มหาราชตั้งอยู่ตรงกลาง และ “วงเวียนศรีสุริโยทัย” หรือวงเวียนสระแก้ว
(http://kaojaithailand.com/wp-content/uploads/2018/02/Kaojaithailand-00891.jpg)
วงเวียนสระแก้ว ตั้งอยู่บนถนนนารายณ์มหาราช ถนนสายหลักที่มีจุดเริ่มต้นจากวงเวียนเทพสตรีมุ่งหน้าสู่ตัวเมืองลพบุรี ก่อสร้างขึ้นในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม เริ่มจากการขุดสระจากแหล่งน้ำโบราณ ในปี พ.ศ. 2481-2482 เพื่อใช้เป็นแหล่งน้ำและสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของประชาชนในย่านเมืองใหม่ลพบุรี โดยในช่วงแรกก่อสร้างเพื่อเตรียมสร้างเป็นฐานสำหรับเป็นที่ตั้งอนุสาวรีย์ของจอมพล ป. พิบูลสงคราม แต่จอมพล ป. ไม่เห็นดีด้วย จึงเปลี่ยนแปลงเป็นประติมากรรมลักษณะคล้ายเทียนตั้งอยู่กลางพาน มีสะพานเชื่อมจากขอบสระทั้งสี่ทิศ ตรงขอบพานมีตรากระทรวงต่างๆในขณะนั้น เช่น กระทรวงยุติธรรม, กระทรวงกลาโหม และกระทรวงการคลัง เป็นต้น ในสระมีพญานาคพ่นน้ำสี่ตัว มีรูปปั้นคชสีห์หมอบซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของทหารอยู่เชิงสะพานทั้งสี่ทิศรวมแปดตัว รูปปั้นคชสีห์มีเจตนาปั้นให้มีกล้ามเนื้อเพื่อให้เกิดความรู้สึกแข็งแรงดุดัน เสมือนดั่งทหารที่แข็งแกร่ง เนื่องจากลพบุรีเป็นเมืองที่ตั้งของค่ายทหารจำนวนมาก ส่วนขอบสระสร้างเป็นที่นั่งพักผ่อนโดยรอบ
(http://kaojaithailand.com/wp-content/uploads/2018/02/1434466563-DJI0010-o.jpg)
Photo credit : AT topview
(http://kaojaithailand.com/wp-content/uploads/2018/02/Kaojaithailand-00911.jpg)
Photo credit : RATTAPORN POONYAM
สาเหตุที่วงเวียนแห่งนี้ได้ชื่อว่า “วงเวียนสระแก้ว” ก็เนื่องมาจากตั้งอยู่บนบ่อน้ำเก่าแก่ซึ่งคาดว่าน่าจะขุดตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชและเรียกกันว่า “สระแก้ว” เฉกเช่นเดียวกับ สวนสัตว์ลพบุรี ที่คนลพบุรีเรียกต่างเรียกว่า “สวนสัตว์สระแก้ว” ด้วยเพราะสร้างอยู่ติดกับบ่อน้ำเก่าแก่เช่นกันกระทั่งเกิดมีจังหวัดสระแก้วขึ้นมาจึงมีการเปลี่ยนชื่อเป็นสวนสัตว์ลพบุรีเพื่อไม่ให้สับสน
สระแก้วบริเวณวงเวียนสระแก้ว และ สวนสัตว์ลพบุรี ล้วนมีความเกี่ยวข้องกับระบบประปาในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ โดยทั้งสองสระใช้เป็นที่พักน้ำที่ลำเลียงจากทะเลชุบศรและห้วยซับเหล็ก ก่อนจะส่งเข้าไปใช้ภายในตัวเมืองลพบุรี
(http://kaojaithailand.com/wp-content/uploads/2018/02/Kaojaithailand-00901.jpg)
หากมองจากภาพถ่ายจากดาวเทียมที่ถ่ายในยุคปัจจุบันอาจจะสงสัยที่ว่าทำไมไม่ปรากฏแหล่งน้ำบริเวณทะเลชุบศรตามที่กล่าวไว้ แต่มีหลักฐานที่กล่าวถึงพระที่นั่งไกรสรสีหราช (พระที่นั่งเย็น) หากเรียกตามที่ตั้งก็คือ ตำหนักทะเลชุบศร ที่สมเด็จพระนารายณ์มหาราช โปรดฯให้สร้างขึ้นกลางเกาะทะเลชุบศร เพื่อใช้เป็นประทับพักผ่อนพระราชอิริยาบถในคราวเสด็จประพาสป่าและล่าสัตว์ ซึ่งรอบพระที่นั่งไกรสรสีหราชเป็นอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ที่มีเขื่อนหินถือปูนล้อมรอบ เพื่อกั้นน้ำให้ขังได้ตลอดทั้งปี ทั้งนี้ถนนจากวัดไก่ไปจรดถนนพหลโยธิน ก็คือ ทำนบด้านทิศใต้นั่นเอง หลังจากกั้นทำนบดังกล่าวแล้วก็สร้างท่อส่งน้ำต่อมายัง “ปากจั่น” หรือปากท่อ ก่อนส่งน้ำไปพักที่สระแก้วแห่งที่หนึ่งซึ่งอยู่ด้านหลังโรงภาพยนตร์ทหารบกในปัจจุบัน จากนั้นจึงต่อท่อน้ำไปยังสระแก้วแห่งที่สองซึ่งตั้งอยู่ที่วงเวียนศรีสุริโยทัยหรือวงเวียนสระแก้วในปัจจุบัน ก่อนส่งไปใช้ในตัวเมืองลพบุรีต่อไป ซึ่ง “ปากจั่น” ทางกรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานแล้วตั้งแต่ 2 สิงหาคม พ.ศ.2479
(http://kaojaithailand.com/wp-content/uploads/2018/02/Kaojaithailand-00921.jpg)
(http://kaojaithailand.com/wp-content/uploads/2018/02/Kaojaithailand-0094.png)
“ปากจั่น” ประตูน้ำโบราณ
(http://kaojaithailand.com/wp-content/uploads/2018/02/Kaojaithailand-0095.jpg)
พระที่นั่งไกรสรสีหราช หรือ พระที่นั่งเย็น หรือ พระตำหนักทะเลชุบศร (Photo credit : http://www.lopburitravel.com)
บริเวณ ต.ทะเลชุบศร เป็นที่ลุ่มขนาดใหญ่เดิมมีน้ำขังเป็นบริเวณกว้างจนคล้ายกับทะเล เหตุที่เรียกว่าทะเลชุบศรนั้นเพราะว่ามีความเชื่อว่า พระรามได้เคยชุบพระแสงศรในแหล่งน้ำแห่งนี้จึงถูกเรียกว่า “ทะเลชุบศร” สืบมา สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชได้มีการนำน้ำจากทะเลชุบศรไปใช้ในตัวเมือง โดยได้สร้างคันดินกักน้ำทางด้านทิศตะวันตกของทะเลชุบศร บริเวณมุมคันดินทำประตูเป็นช่องระบายน้ำที่เรียกว่า “ปากจั่น” น้ำจะถูกบังคับให้ไหลออกทางประตูนี้จากนั้นน้ำจะถูกส่งด้วยท่อน้ำดินเผาเข้าไปใช้ในตัวเมือง จึงนับเป็นระบบประปาที่เกิดขึ้นครั้งแรกในประเทศไทย ทะเลชุบศรแห่งนี้ยังเป็นที่ตั้งของพระที่นั่งไกรสรสีหราช หรือ พระที่นั่งเย็น ซึ่งเป็นพระที่นั่งที่สมเด็จพระนารายณ์มหาราชโปรดฯ ให้สร้างขึ้นเพื่อทรงสำราญพระราชอิริยาบถ มีน้ำล้อมรอบอยู่กลางทะเลชุบศร ณ พระที่นั่งแห่งนี้ เป็นสถานที่ที่สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทรงส่องกล้องทอดพระเนตรจันทรุปราคา เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ.2228 ซึ่งถือเป็นการศึกษาดาราศาสตร์ครั้งแรกในประเทศไทยด้วย
ส่วนคลองอนุศาสนนันท์ หรือ คลองชัยนาท–ป่าสัก เป็นคลองชลประทานที่ขุดภายหลังในยุคปัจจุบัน เพื่อผันน้ำจากแม่น้ำเจ้าพระยาไปยังแม่น้ำป่าสัก
(http://kaojaithailand.com/wp-content/uploads/2018/02/Screen-Shot-2561-02-04-at-11.35.15-PM.png)
ท่อน้ำดินเผา ท่อประปาโบราณ ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ ภาพโดย จันผา
อ้างอิง
สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี. วงเวียนสระแก้ว (วงเวียนศรีสุริโยทัย). (ออนไลน). แหล่งที่มา http://library.tru.ac.th/inlop/lptour/152-lptusk.html
สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี.สวนสัตว์ลพบุรี (สวนสัตว์สระแก้ว). (ออนไลน). แหล่งที่มา http://library.tru.ac.th/inlop/lptour/172-lptuzoo.html
เว็บไซต์ ท่องเที่ยวลพบุรี.สวนสัตว์ลพบุรี. (ออนไลน). แหล่งที่มา http://www.lopburitravel.com/page-86
อารีรัตน์ รัศมี. 2556. ปากท่อ.(ออนไลน). แหล่งที่มา www.infothailand.eu/lopburi/index.php/โบราณสถาน/อำเภอเมือง/ทะเลชุปศร/ปากท่อ
ไทยตำบลดอทคอม. ข้อมูลตำบลทะเลชุบศร อำเภอเมือง ลพบุรี. (ออนไลน). แหล่งที่มา http://www.thaitambon.com/tambon/160101
เรื่องจาก http://kaojaithailand.com/2018/02/04/srakaew-circle/
-
วงเวียนเทพสตรี หรือ วงเวียนพระนารายณ์ จังหวัดลพบุรี
วงเวียนเทพสตรี จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/th/1/1c/016670.jpg)
วงเวียนเทพสตรี บ้างเรียก วงเวียนพระนารายณ์ หรือ วงเวียนเมืองใหม่ เป็นวงเวียนที่ตั้งอยู่บนถนนนารายณ์มหาราช อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี อันเป็นที่ตั้งพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนารายณ์มหาราชตรงส่วนกลางของวงเวียน
วงเวียนเทพสตรีตั้งอยู่หัวถนนนารายณ์มหาราชก่อนเข้าสู่ย่านตัวเมือง ใกล้ศาลากลางจังหวัดลพบุรี ตัววงเวียนมีชื่อ วงเวียนเทพสตรี มีลักษณะเป็นวงเวียนขนาดใหญ่ ซึ่งเป็นที่ตั้งของพระราชานุสาวรีย์ของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พระมหากษัตริย์ผู้มีคุณูปการณ์ต่อเมืองลพบุรี ด้วยเหตุนี้ผู้คนจึงนิยมเรียกวงเวียนดังกล่าวว่า วงเวียนพระนารายณ์ หรือ วงเวียนพระนารายณ์มหาราช
(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f2/Narai.JPG)
พระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนารายณ์มหาราชตั้งอยู่ใจกลางวงเวียนเทพสตรี ในลักษณะประทับยืน ผินพระพักตร์ไปทางทิศตะวันออก พระหัตถ์ขวาทรงพระแสงดาบ และก้าวพระบาทซ้ายออกมาเล็กน้อย หล่อด้วยโลหะรมดำ และมีขนาดเท่าครึ่งพระองค์จริง เป็นผลงานการหล่อของศิลป์ พีระศรี และได้ประดิษฐานไว้กลางวงเวียน เมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509
(http://lmf-lopburi.com/images/m4110.jpg)
(https://scontent-fbkk5-7.us-fbcdn.net/v1/t.1-48/1426l78O9684I4108ZPH0J4S8_842023153_K1DlXQOI5DHP/dskvvc.qpjhg.xmwo/p/data/159/159966-49-6037.jpg)
(http://www.lopburitravel.com/upload/photo/web/8JqgCGtC.jpg)
(https://i.ytimg.com/vi/D187b1LnQo4/maxresdefault.jpg)
(http://www.tiewplearn.com/wp-content/uploads/2015/02/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B9%8C%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%88%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%93%E0%B9%8C%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A-1.jpg)