Smile Siam มาร่วมกันคืน "สยามเมืองยิ้ม" กลับสู่บ้านเรากันนะครับ ...
วิถีสู่ชีวิตแห่งความพอเพียง => ศิลปะและวัฒนธรรมทางเลือก => Topic started by: ppsan on 01 March 2022, 09:04:33
-
นางมณโฑนมโตข้างไหน โดย ภาษิต จิตรภาษา
https://www.silpa-mag.com/culture/article_6262
นางมณโฑนมโตข้างไหน โดย ภาษิต จิตรภาษา
(https://www.silpa-mag.com/wp-content/uploads/2017/02/M02.jpg)
นางมณโฑนอนกับทศกัณฐ์ในกรุงลงกา หนุมานลอบเข้าไปผูกผมขณะหลับ (จิตรกรรมฝาผนังระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม)
ที่มา ศิลปวัฒนธรรม ฉบับมีนาคม 2547
ผู้เขียน ภาษิต จิตรภาษา
เผยแพร่ วันพฤหัสที่ 18 มิถุนายน พ.ศ.2563
เรื่อง “นางมณโฑนมโตข้างไหน” นี่เป็นปัญหาคาใจผมมานานนักหนาแล้ว.
เมื่อ ๔๐ กว่าปีก่อนเคยมีคนถามมายังคอลัมน์ปัญหาประจำวันของสยามรัฐว่า “นางมณโฑทำไมนมโตข้างเดียว”. คุณชายคึกฤทธิ์ เจ้าของคอลัมน์ท่านตอบว่า “ก็มือ ๒๐ มือของทศกัณฐ์นั้นตระโบมลงไปข้างเดียว แล้วทำไมจะไม่โต”. แต่ท่านลืมบอกไปว่าข้างไหน, จึงเป็นปัญหาคาใจผมอยู่ตราบทุกวันนี้
มีคติโบราณที่พูดติดปากกันมาอยู่บทหนึ่ง คือ “หญิงซ้าย-ชายขวา”.
ได้ลองถามท่านผู้เฒ่าผู้แก่ดูว่า มันมีความหมายอย่างไร, ท่านก็บอกว่า จะเป็นฝีเป็นแผลอะไร ถ้าผู้หญิงเป็นข้างขวาจะหายง่าย, แต่ถ้าเป็นข้างซ้ายจะหนัก. ผู้ชายก็เช่นกัน ถ้าเป็นข้างซ้ายจะพอทุเลา, แต่ถ้าเป็นข้างขวาจะสาหัส.
มีเอกสารโบราณอยู่เล่มหนึ่งที่พอจะยืนยันในข้อนี้ คือ มหาชาติคำหลวง. ในกัณฑ์กุมารได้กล่าวความไว้ว่า :-
“ส่วนชูชกพราหมณ์ก็เข้าไปวะวามยังทำทุมป่านั้น มักก็กัดเอาเชือกเขาเถาวัลลิ์ ด้วยฟันมัน โสดแล. ก็เอามากระหวัดมือราชชาลีเบื้องขวา พาไปกระหวัดมือราชกัณหาเบื้องซ้ายหมั้น”.
ดูซิ ขนาดชูชกจะมัดสองกุมาร ก็ยังคำนึงคติซ้าย-ขวา.
มหาชาติคำหลวงนี้ เป็นวรรณคดีสมัยอยุธยา, พระบรมไตรโลกนาถโปรดให้แต่งขึ้นในป พ.ศ. ๒๐๒๕, นับถึงปัจจุบัน พ.ศ. ๒๕๔๗ ก็ตก ๕๒๒ ปี.
โบราณหรือไม่ก็โบราณก็คิดเอา.
การจัด การเรียง ประดับประดาห้างร้านบ้านเรือน หรืออะไรก็ตาม ถ้าจะให้เป็นมงคลก็ควรจะหญิงซ้าย-ชายขวา ซึ่งท่านทั้งหลายก็รู้ดีกันอยู่แล้ว ดังเห็นได้จากที่ท่านประดับประดากันอยู่ทุกวันนี้ ไม่ว่ารูปพ่อ-แม่ หรือพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว.
การนอนของคู่ผัวตัวเมียก็เช่นกัน ก็นิยมจัดให้ผู้หญิงนอนข้างซ้าย ผู้ชายนอนข้างขวา ดังปรากฏในขุนช้างขุนแผน. ตอนขุนแผนขึ้นเรือนขุนช้างเพื่อลักนางวันทองไปป่านั้น ขุนแผนลำเลิกอดีตกับนางวันทองว่า :-
“นิจจาเจ้าวันทองน้องพี่อา
พี่จำหน้าเนื้อน้องได้ทุกแห่ง
นิจจาใจช่างกะไรมาแปลกแปลง
เอามือคลำแล้วยังแคลงอยู่คลับคล้าย
เจ้าลืมนอนซ่อนพุ่มกระทุ่มต่ำ
เด็ดใบบอนช้อนน้ำที่ไร่ฝ่าย
พี่เคี้ยวหมากน้องอยากพี่ยังคาย
แขนซ้ายคอดแล้วเพราะหนุนนอน”
คำ “แขนซ้ายคอดแล้วเพราะหนุนนอน” นี่ยังไง ที่บอกว่านางวันทองนอนข้างซ้ายขุนแผน คือขุนแผนกางเขนซ้ายออกให้นางวันทองหนุนต่างหมอน.
สุนทรภู่ก็เคยกางเคยซ้ายให้แม่จันทน์หนุนเหมือนกัน, ท่านสารภาพไว้ในนิราศเมืองเพ็ชร :-
“ชมลูกจันทน์กลั่นกลิ่นระรินรื่น
จนเที่ยงคืนแขนซ้ายกลายเป็นหมอน”
ขอย้อนกลับไปที่นางมณโฑ
แน่เสียยิ่งกว่าแน่ที่นางมณโฑก็ต้องนอนข้างซ้ายทศกัณฐ์.
เมื่อนางมณโฑนอนข้างซ้าย ทศกัณฐ์ก็ต้องนอนข้างขวา.
เมื่อนอนข้างขวา ถ้านอนชิดกันแขนซ้ายของทศกัณฐ์ก็เท่ากับตายไปข้างหนึ่ง (ทำอะไรไม่ได้) ไม่ว่าจะนอนหงายหรือนอนตะแคงซ้าย (เว้นแต่จะกางออกให้นางมณโฑหนุนเหมือนขุนแผนกับนางวันทอง).
ถ้าทศกัณฐ์จะกอดนางมณโฑก็ต้องตะแคงซ้าย แล้วโอบด้วยแขนขวา.
เมื่อโอบด้วยแขนขวา จังหวะของมือขวาจะอยู่ตรงไหน.
แขนซ้ายของทศกัณฐ์หมดสิทธิ์ไปแล้วก็จริง แต่แขนขวาแม้ข้างเดียวก็ ๑๐ มือนะครับ.
เช่นนั้น คำตอบของผมก็คือ นางมณโฑนมโตข้างซ้ายครับ
เผยแพร่ครั้งแรกในระบบออนไลน์ เมื่อ 31 สิงหาคม พ.ศ.2561