การแสดงโขนเรื่อง รามเกียรติ์ ตอน พรหมาศ

การแสดงโขนเรื่อง รามเกียรติ์ ตอน พรหมาศ

ทศกัณฐ์เจ้าพระนครลงกา ทรงทราบข่าวสมเด็จพระเจ้าหลาน คือ แสงอาทิตย์และมังกรกัณฐ์ เสียทีแก่ทัพพระราม จึงตรัสสั่งให้กาลสูรไปทูล อินทรชิตให้เร่งชุบศรพรหมาศ ยกไปราญรอนกับกองทัพพระลักษมณ์ อินทรชิตแสร้งทำกลแปลงกายาเป็นองค์อมรินทรา ให้การุณราช แปลงเป็นคชาเอราวัณ พร้อมกับให้โยธาทั้งหลายกลายเพศเป็นเทพบุตรและเทพธิดา ออกมาจับระบำรำฟ้อนกลางเวหา พระลักษมณ์และพลวานร หลงกล คิดว่าองค์อมรินทรา เทพบุตร เทพธิดา มาจับระบำรำฟ้อนด้วย ความหรรษา จึงพิศเพลินด้วยความจำเริญตา เป็นทีให้อินทรชิตแผลงศร พรหมาศ ต้ององค์พระลักษมณ์และพลวานรสลบไสลทั้งกองทัพ เว้นแต่ หนุมานไม่ต้องศรศิลป์อินทรชิต จึงขึ้นราญรอนกับอินทรชิต หนุมานตี ควาญท้ายคชาอาสัญและง้างหักคอพญาเอราวัณได้สำเร็จ แต่ก็ต้องคันศร อินทรชิตฟาดสลบอยู่กลางสนามรบ ฝ่ายอินทรชิตและโยธาทั้งหลายก็ เลิกทัพกลับพระนครลงกาด้วยความหรรษา

เมื่อความทราบถึงพระรามจึงรีบรุดมาช่วยเหลือ ครั้นเดินทางมาถึงสนาม รบ ก็พบกับหนุมานซึ่งกลับฟื้นคืนมาเมื่อพระพายพัดต้องกาย หนุมานจึง ทูลความทั้งหมดให้พระรามได้ทราบ เมื่อพระรามตรัสถามวิธีแก้ไขกับ พิเภก พิเภกโหราจารย์จึงกราบทูลว่า มีสรรพยาที่จะแก้ไขให้กลับฟื้นคืนมาได้ อยู่ในภูผาชื่ออาวุธ พระรามจึงใช้ให้หนุมานเดินทางไปเอาสรรพยามาแก้ไข กองทัพพระลักษมณ์จึงกลับฟื้นคืนมา

.....................

การแสดงโขนชุด "พรหมาศ"

เมื่อวันที่ ๑๙-๒๑ มิถุนายน ๒๕๕๒
ณ หอประชุมใหญ่ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย

การแสดงเบิกโรงชุด "รำประเลง"
ทางดนตรีโยธวาธิต โดย จ.ส.อ.สมัคร กรานแหยม
ทางดนตรีไทย โดย สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์

รำประเลง เป็นชุดเบิกโรงที่เชื่อว่ามีมาแล้วตั้งแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา

แต่รูปแบบกระบวนท่ารำที่ปรากฎในครั้งนี้
เป็นรูปแบบที่สืบทอดมาจากละครหลวงในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
ผ่านมายังคณะละครวังสวนกุหลาบ ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้ากรมหลวงนครราชสีมา
จนถึง กรมศิลปากร และสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์

รูปแบบการแสดง เป็นการร่ายรำประกอบเพลง หน้าพาทย์
ผู้แสดงสมมุติเป็นเทวดา ถือกำหางนกยูงออกมาร่ายรำ

แต่เดิมกำหนดให้ใช้ผู้แสดง ๒ คน
ในครั้งนี้ ปรับเปลี่ยนให้ใช้ผู้แสดง ๔ คน

เพลงหน้าพาทย์ มีความหมายเรียงลำดับ ดังนี้

เพลงกลม หมายถึง เทวดาสำคัญเดินทางมายังมณฑลพิธี
เพลงชำนาญ หมายถึง เทวดา ประสาทพรมงคล
เพลงกลม (ครั้งที่ ๒) หมายถึง เทวดา แสดงความรื่นเริงยินดี
เพลงเชิด หมายถึง เทวดาเหล่านั้น เสด็จกลับสู่ทิพยวิมาน

การนำชุดเบิกโรงประเลงมาแสดงครั้งนี้
เป็นการรักษาจารีตประเพณีการแสดงตามรูปแบบราชสำนัก
ที่มิอาจได้เห็นบ่อยครั้งนัก
และที่สำคัญ เป็นการขออำนาจบารมีเทพเจ้าผู้มีมหิทธานุภาพ
ได้โปรดประสาทพรมงคล ให้การแสดงครั้งนี้
ประสบความสำเร็จ เป็นที่พอพระราชหฤทัยต่อล้นเกล้าล้นกระหม่อม

การแสดงเรื่อง รามเกียรติ์ ตอน พรหมาศ
บทพระนิพนธ์ใน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์

ทางดนตรีโยธวาธิตโดย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต
ทรงพระนิพนธ์ร่วมกับ จางวางทั่ว พาทยโกศล

ทางดนตรีไทยโดย สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์

เมื่อนั้นทศพักตร์ยักษี ออกมุขมนตรี
แลตรัสประภาษราชการ สารันต์ทูตทูลมินาน
สมเด็จพระเจ้าหลาน ไปรณรงค์รามา

เสียรถเสียทศโยธา เสียเทพสาตรา
พระองค์ก็เสียชีวัน
ฟังข่าวผ่าวเพียงเพลิงกัลป์ เจ็บใจจาบัลย์
แล้วนิ่งคะนึงในใจ

บัดนั้น กาลสูรเสนีมีศักดิ์
รับสั่งบังคมทศพักตร์ ขุนยักษ์รีบเหาะระเห็จไป

ครั้นถึงโรงราชพิธี กาลสูรเสนีบังคมไหว้
ทูลว่าพระบิตุรงค์ทรงไชย ให้มาทูลข่าวปัจจามิตร

แสงอาทิตย์ฤทธิรอนมังกรกรรฐ์ ไปโรมรันเสียทัพดับจิต

ขอให้พระองค์ทรงฤทธิ ไปเข่นฆ่าปัจจามิตรให้มรณา

เมื่อนั้น อินทรชิตสิทธิศักดิ์ยักษา
ได้ยินบอกออกความอัปรา โกรธาลืมเนตรเห็นเสนี

ว่าพลางทางทรงศรชัย คลาไคลออกจากโรงพิธี

จึงตรัสสั่งรุทการชาญกำแหง จะเปลี่ยนแปลงกายกูเป็นโกสีย์

จงให้การุณราชอสุรี แปลงอินทรีย์เป็นคชาเอราวัณ

อันโยธาทั้งหลายให้กลายเพศ เป็นเทเวศร์สุรางค์นางสวรรค์

ให้สำหรับขับรำระบำบรรพ์ เร่งเตรียมไว้ให้ทันฤกษ์ดี

เมื่อนั้น อินทรชิตชื่นชมสมประสงค์

จึงขึ้นบนแท่นสุวรรณบรรจง จำแลงแปลงองค์อสุรา

เป็นโกสีย์ทรงเครื่องเรืองอร่าม ล้วนแก้วเก้าเงางามวามเวหา

จับพระแสงพรมมาศยาตรา เสด็จมาเกยสุวรรณทันใด

ขึ้นทรงคอคชาเอราวัณ ทหารแห่โห่สนั่นหวั่นไหว

ขยายยกโยธาคลาไคล ลอยฟ้ามาในโพยมมาน

ช้างเอยช้างนิมิต เหมือนไม่ผิดช้างมัฆวาน
เริงแรงกำแหงหาญ ชาญศึกสู้รู้ท่วงที

ผูกเครื่องเรืองทองทอ กระวิลทองหล่อทอแสงศรี
ห้อยหูพู่จามรี ปกตระพองทองพรรณราย

เครื่องสูงเรียงสามแถว ลายกาบแก้วแสงแพรวพราย
อภิรุมสับชุมสาย บังแทรกอยู่เป็นคู่เคียง

กลองชนะประโคมครึก มโหทึกกึกก้องเสียง
แตรสังข์ส่งสำเนียง นางจำเรียงเคียงช้างทรง

สาวสุราค์นางรำฟ้อน ดังกินนรแน่งนวลหงส์
นักสิทธิฤทธิรงค์ ถือทวนธงลิ่วลอยมา

ครั้นถึงที่ประจันบานราญรอน เห็นวานรนับแสนแน่นหนา

กับทั้งองค์พระลักษณ์ศักดา ยืนรถรัตนาอยู่กลางพล

จึงหยุดช้างทรงองอาจ ลอยเลื่อนเกลื่อนกลาดกลางเวหน

ให้กุมภัณฑ์บรรดาจแลงตน ใส่กลขับรำระบำบรรพ์

บัดนั้น รูปนิมิตฤทธิแรงแข็งขัน
สาวสุรางค์นางฟ้าเทวัญ บังคมคัลคำนับรับบัญชา

เมื่อนั้น อินทรชิตยินดีจะมีไหน
เห็นข้าศึกเสียเชิงละเลิงใจ จึงจับศรไชยขึ้นบูชา
พาดสายหมายเขม้นเข่นเขี้ยว น้าวเหนี่ยวด้วยกำลังอังสา
สังเกตตรงองค์พระลักษณ์อนุชา อสุราก็ลั่นไปทันใด

ลูกศรกระจายดังสายฝน ตกถูกลิงพลไม่ทนได้

แล้วต้องพระอนุชาเสนาใน สลบไปไม่เป็นสมประดี

บัดนั้น หนุมานไม่ต้องศรศรี
ยืนทะยานดาลโกรธดังอัคคี ชี้หน้าว่าเหวยสหัสไนย
เหตุใดไปเข้าข้างพวกยักษี มาแผลงผลาญพระลักษณ์ให้ตักษัย
กูจะล้างชีวันให้บรรลัย ให้สาใจอินทราที่อาธรรม์

ว่าพลางเผ่นโผนโจนทะยาน ขึ้นตีควาญท้ายคชาอาสัญ
ง้างหักคอพญาเอราวัณ ชิงคันศรศักดิ์มัฆวาน

ครั้นถึงสนามราวี
เห็นพลกระบี่ พินาศ ดาษพื้นพสุธา
ทั้งองค์พระลักษณ์อนุชา ศรศักดิ์ ปักอุรา
พระเข้าฉุดชักศรชัย

แล้วครอบคีรีกับรี้พล เคาะยาให้หล่นจากเขาใหญ่
ต้องพระอนุชาเสนาใน บัดในก็ฟื้นคืนมา

.....................
เนื้อความที่นำมาใช้ในกระทู้นี้
ผมนำมาจาก สูจิบัตร การแสดงครั้งนี้

หากมีคำใด ที่พิมพ์ผิดไป ขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย

ภาพอาจจะมีไม่ครบทุกช่วง แต่ก็พยายามคัดสรร ภาพที่ดีที่สุดมาให้ชมครับ

....................

ที่มา : http://2g.pantip.com/cafe/gallery/topic/G8007618/G8007618.html
โดย คุณสุพจน์... http://konnonth.multiply.com