ความหมายของเทคโนโลยี และ เทคโนโลยีที่เหมาะสม

ความหมายของเทคโนโลยี

..........คำว่า “เทคโนโลยี” มีความสัมพันธ์กับการดำรงชีวิตของมนุษย์
มาเป็นเวลานาน เป็นสิ่งที่มนุษย์ใช้แก้ปัญหาพื้นฐาน ในการดำรงชีวิต
เช่น การเพาะปลูก ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโรค ในระยะแรก
เทคโนโลยีที่นำมาใช้ เป็น เทคโนโลยีพื้นฐานไม่สลับซับซ้อนเหมือนดัง
ปัจจุบัน การเพิ่มของประชากร และข้อจำกัดด้านทรัพยากรธรรมชาติ
รวมทั้งมีการพัฒนาความสัมพันธ์กับต่างประเทศเป็นปัจจัยด้านเหตุ
สำคัญในการนำและพัฒนาเทคโนโลยีมาใช้มากขึ้น

ความหมายของเทคโนโลยี

...........พจนานุกรมไทยให้ความหมายของเทคโนโลยีว่า “คือการประยุกต์ทางวิชาช่าง” พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน
พ.ศ.2525 ได้ให้ความหมายว่า เทคโนโลยีคือวิทยาการที่เกี่ยวกับศิลป ในการนำเอาวิทยาศาสตร์มาประยุกต์ใช้ให้เกิด
ประโยชน์ในทางปฏิบัติและอุตสาหกรรม

...........ดร.สันทัด โรจนสุนทร ได้ให้ความหมายของเทคโนโลยีว่า “คือพาหะหรือเครื่องมือ ที่จะเสริมสร้างความสามารถทั้ง
กายภาพ และความคิดของมนุษยชาติ โดยมีลักษณะดังนี้

เป็นเครื่องมือสำหรับช่วยเปลี่ยนแปลงทรัพยากรธรรมชาติให้เป็นสินค้าหรือบริการให้มีประโยชน์
เป็นเครื่องมือช่วยบริการควบคุมสิ่งแวดล้อม
เป็นทรัพยากรที่เสริมสร้างความร่ำรวยมากขึ้น
เป็นตัวแทนทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางสังคม
เป็นปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการพัฒนาอย่างเด่นชัด
เป็นสินค้าที่สามารถซื้อขายได้

เทคโนโลยีที่นำมาใช้ประกอบด้วย

สิ่งที่ต้องใช้เป็นวัตถุดิบ เป็นรูปธรรม ที่เรียกว่า “ฮาร์ดแวร์” มี 2 ประเภท คือ
ประเภทผลผลิตที่นำไปใช้ได้ประโยชน์ เช่น รถยนต์ โทรทัศน์
ประเภทผลผลิตแบบเครื่องมือ เช่น เครื่องมือผลิตรถยนต์ เครื่องมือผลิตโทรทัศน์
สิ่งที่จับต้องไม่ได้ เป็นนามธรรม เรียกว่า “ซอฟต์แวร์” มี 2 ประเภท คือ
ประเภทที่รู้ว่าทำอย่างไรเป็นความรู้ความสามารถ เช่น เทคนิค วิธีการ กระบวนการ
ประเภทที่รู้ว่าทำไมจึงเป็นอย่างนั้น เช่น ความรู้ความสามารถ ฝีมือและประสบการณ์

...........สรุปความหมายของ ”เทคโนโลยี” หมายถึง การประยุกต์วิทยาศาสตร์มาใช้ให้เกิดประโยชน์ในทางปฏิบัติ
ด้านอุตสาหกรรม ด้านการเกษตร ด้านการศึกษา ซึ่งมีผลต่อการแก้ปัญหาและการดำรงชีวิตของมนุษย์

เทคโนโลยีกับวิทยาศาสตร์

...........วิทยาศาสตร์กับเทคโนโลยีมีความสัมพันธ์กันมาก เทคโนโลยีเกิดจากพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์รองรับประเทศ
ตะวันตก ได้ศึกษาค้นคว้าทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์มาอย่างต่อเนื่อง ทำให้การพัฒนาเทคโนโลยีเจริญก้าวหน้า

1. ความหมายของวิทยาศาสตร์

...........พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตสถาน พ.ศ.2525 ได้ให้ความหมายว่า “วิทยาศาสตร์ คือ ความรู้ที่ได้จาก
การสังเกต ค้นคว้าจากการประจักษ์ตามธรรมชาติแล้วจัดเข้าเป็นระเบียบหรือเป็นวิชาที่ค้นคว้าได้หลักฐานและ
เหตุผล แล้วจัดเข้าเป็นระเบียบ”

...........วิทยาศาสตร์ แบ่งออกเป็นลักษณะ 2 ลักษณะ คือ วิทยาศาสตร์พื้นฐาน เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับสาขา
ความรู้ต่าง ๆ เช่น เคมี ชีวภาพ กายภาพ และวิทยาศาสตร์ประยุกต์ เป็นการนำเอาความรู้ทางวิทยาศาสตร์
สาขาต่าง ๆ มาพัฒนาเป็นความรู้ใหม่เกี่ยวกับการเกษตร ปศุสัตว์ การประมง การป่าไม้

2. ความสัมพันธ์ระหว่างวิทยาศาสตร์กับเทคโนโลยี

...........ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ เป็นความรู้ที่เกิดจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ โดยหลักสำคัญคือ
ความรู้ทาง วิทยาศาสตร์คือการพยายามที่อธิบายว่าทำไมจึงเกิดอย่างนั้น (Why) เช่น นักฟิสิกส์
อธิบายว่า เมื่อขดลวดตัดสนามแม่เหล็กจะได้กระแสไฟฟ้า และน้ำเกิดจากไฮโดรเจนผสมกับออกซิเจน
เป็นต้น

...........ส่วนในความหมายของเทคโนโลยีเป็นการประยุกต์ นำเอาความรู้ทางวิทยาศาสตร์มาใช้ และ
ก่อให้เกิดประโยชน์ในทางปฏิบัติแก่มวลมนุษย์ กล่าวคือ เทคโนโลยีเป็นการนำเอาความรู้ทาง
วิทยาศาสตร์มาใช้ ในการประดิษฐ์สิ่งของต่าง ๆ ให้เกิดประโยชน์สูงสุด ส่วนที่เป็นข้อแตกต่าง
อย่างหนึ่งของเทคโนโลยี กับวิทยาศาสตร์ คือเทคโนโลยีจะขึ้นอยู่กับปัจจัยทางเศรษฐกิจเป็นสินค้า
มีการซื้อขาย ส่วนความรู้ทางวิทยาศาสตร์เป็นสมบัติส่วนรวมของชาวโลก มีการเผยแพร่โดยไม่มีการ
ซื้อขายแต่อย่างใด

กล่าวโดยสรุปคือ เทคโนโลยีสมัยใหม่เกิดขึ้นโดยมีความรู้ทางวิทยาศาสตร์เป็นฐานรองรับ

องค์ประกอบของเทคโนโลยี

องค์ประกอบของเทคโนโลยีมีส่วนที่สำคัญ 2 อย่างคือ องค์ประกอบที่เป็นรูปธรรมและองค์ประกอบที่เป็น
นามธรรม

องค์ประกอบที่เป็นรูปธรรม คือ สิ่งที่สามารถมองเห็นจับต้องได้ เช่น เครื่องจักร เครื่องมือ อุปกรณ์ต่าง ๆ
ซึ่งเรียกว่า “ฮาร์ดแวร์” เทคโนโลยีที่เป็นรูปธรรม แยกรายละเอียดเป็นประเภทดังนี้

เทคโนโลยีเป็นรูปธรรม เป็นประเภทผลผลิตที่นำไปใช้ได้เลย เช่น โทรทัศน์ วิทยุ รถไถนา ส่วนอีกประเภทหนึ่ง ไม่สามารถนำไปใช้ได้ทันที อยู่ในรูปของเครื่องมือและอุปกรณ์ต่าง ๆ
องค์ประกอบที่เป็นนามธรรมคือสิ่งที่ไม่สามารถมองเห็นจับต้องได้ยาก เช่น ความรู้ วิธีการ กระบวนการ
หรือกลไกการทำงานของเทคโนโลยี ซึ่งเรียกว่า “ซอฟต์แวร์”

...........เทคโนโลยี เป็นนามธรรม แยกออกเป็น 2 ประเภท คือ ประเภทเทคนิควิธี เช่น ความรู้เชิงวิชาการ
กระบวนการหลักต่าง ๆ ตัวอย่างของเทคโนโลยีทั้งสองประเภทนี้คือเทคโนโลยีของการผลิตกระดาษ ส่วนที่เป็น
ซอฟต์แวร์คือกระบวนการผลิตกระดาษที่อยู่ภายใต้สภาวการณ์ต่าง ๆ เช่น เวลา อุณหภูมิ วิธีการ ส่วนฮาร์ดแวร์
คือเครื่องมือและอุปกรณ์ต่าง ๆ ในการผลิตกระดาษ

บทบาทของเทคโนโลยีต่อการพัฒนา

.......ประเทศไทยได้เล็งเห็นความสำคัญของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาเป็นลำดับ เช่น การตราพระราชบัญญัติ
สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าในปี พ.ศ.2514 และจัดตั้งกระทรวงวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและการพลังงานแห่งชาติ
ขึ้นในปี พ.ศ.2522 ให้ทำหน้าที่หลักในการเผยแพร่และพัฒนาผลงานทางวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยีให้เกิด
ประโยชน์สูงสุด ปัจจุบันเทคโนโลยีมีบทบาทต่อการพัฒนาอย่างมาก กล่าวโดยสรุปดังนี้

1. เทคโนโลยีกับการพัฒนาอุตสาหกรรม

..........การนำเทคโนโลยีมาใช้ในการผลิต .ทำให้ประสิทธิภาพในการผลิตเพิ่มขึ้น. ประหยัดแรงงาน ลดต้นทุน
และ รักษาสภาพแวดล้อม เทคโนโลยีที่มีบทบาทในการพัฒนาอุตสาหกรรมในประเทศไทย เช่น คอมพิวเตอร์
และอิเล็กทรอนิกส์ ..การสื่อสาร ..เทคโนโลยีชีวภาพและพันธุกรรม ..วิศวกรรม เทคโนโลยีเลเซอร์ การสื่อสาร
การแพทย์ เทคโนโลยีพลังงาน เทคโนโลยีวัสดุศาสตร์ เช่น พลาสติก แก้ว วัสดุก่อสร้าง โลหะ

2. เทคโนโลยีกับการพัฒนาด้านการเกษตร

..........ใช้เทคโนโลยีในการเพิ่มผลผลิต ปรับปรุงพันธุ์ เป็นต้น... เทคโนโลยีมีบทบาทในการพัฒนา
อย่างมาก.. แต่ทั้งนี้การนำเทคโนโลยีมาใช้ในการพัฒนาจะต้องศึกษาปัจจัยแวดล้อมหลายด้าน เช่น ทรัพยากรสิ่งแวดล้อม ..ความเสมอภาคในโอกาสและการแข่งขันทางเศรษฐกิจและสังคม... เพื่อให้
เกิดความ ผสมกลมกลืนต่อการพัฒนาประเทศ

เทคโนโลยีที่เหมาะสม (Appropriate Technology)

...........คำว่าเทคโนโลยีที่เหมาะสมหมายความถึงเหมาะสมต่อสภาพเศรษฐกิจ สังคม และความต้องการของ
ประเทศ เทคโนโลยีบางเรื่องเหมาะสมกับบางประเทศ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาวะของแต่ละประเทศ

........1. ความจำเป็นที่นำเทคโนโลยีมาใช้ในประเทศไทย ประชาชนส่วนใหญ่เป็น
เกษตรกร รายได้จากผลผลิตทางการเกษตรมีมากกว่ารายได้อย่างอื่น และ
ประมาณร้อยละ 80 ของประชากรอาศัยอยู่ในชนบท ดังนั้นการนำเทคโนโลยีมาใช้
จึงเป็นเรื่องจำเป็น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเทคโนโลยีทางการเกษตร สินค้าทางการ
เกษตร ส่วนใหญ่ส่งออกจำหน่ายต่างประเทศในลักษณะวัตถุดิบ เช่น การขายเมล็ด
โกโก้ให้ต่างประเทศแล้วนำไปผลิตเป็นช็อคโกแลต หากตั้งโรงงานในประเทศไทย
ต้องใช้เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทในการพัฒนาการแปรรูป

.......2. เทคโนโลยีที่เหมาะสม มีผู้รู้หลายท่านได้ตีความหมายของคำว่า “เหมาะสม”
ว่าเหมาะสมกับอะไรต่อเศรษฐกิจระยะเวลาหรือระดับเทคโนโลยีที่เหมาะสม คือ
เทคโนโลยีที่สามารถนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อการดำเนินกิจการต่าง ๆ และ
สอดคล้องกับความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์ สภาพแวดล้อม วัฒนธรรม
สิ่งแวดล้อม และกำลังเศรษฐกิจของคนทั่วไป

องค์การอนามัยโลก กล่าวถึงคุณสมบัติของคำว่าเทคโนโลยีที่เหมาะสม ดังนี้

เหมาะสม ถูกต้องตามหลักวิทยาศาสตร์
ปรับปรุงให้เข้ากับสภาวะท้องถิ่นได้
เป็นที่ยอมรับของประชาชนในท้องถิ่น
สามารถนำไปสู่การพึ่งพาตนเองได้