กระต่ายขูดมะพร้าว

กระต่ายขูดมะพร้าว

กระต่ายขูดมะพร้าว เป็นเครื่องครัวที่ใช้ในการประกอบอาหารในครัวไทยโบราณ เป็นเครื่องมือสำหรับขูดมะพร้าว เพราะอาหารส่วนใหญ่ทั้งคาวหวาน ล้วนมีมะพร้าวเป็นส่วนประกอบ จึงต้องมีการขูดเอาเนื้อมะพร้าวออกมาแล้วคั้นเป็นน้ำกะทิ แล้วจึงนำไปประกอบอาหารต่อไป

กระต่ายขูดมะพร้าว ใช้สำหรับขูดมะพร้าวที่ยังไม่ได้กะเทาะเปลือกออก เดิมทีการขูดเนื้อมะพร้าวคั้นกะทิ จะใช้ช้อนทำจากกะลามะพร้าวขูดให้เป็นฝอย ต่อมาทำเป็นฟันซี่โดยรอบ บางแห่งใช้ซีกไม้ไผ่บากรอยเป็นซี่สำหรับขูดมะพร้าว จนกระทั่งเมื่อมีการใช้เหล็กมาทำของใช้ในครัวเรือน จึงได้ตีเหล็กแผ่นบาง ๆ ตัดรูปโค้งมน ใช้ตะไบถู ทำซี่ละเอียดปลายเหล็กคมเรียกว่า “ฟันกระต่าย” นำส่วนเหล็กขูดฟันกระต่ายนี้ไปประกบหรือเข้าเดือยกับบริเวณโครงไม้ใช้นั่งเวลาขูดมะพร้าว ในสมัยโบราณนิยมทำเป็นรูปกระต่ายและเรียกกันมาจนเคยชิน จนเป็นกระต่ายขูดมะพร้าว

กระต่ายขูดมะพร้าว เป็นเครื่องใช้ในครัวเรือนที่พบได้ทั่วไปในทุกภูมิภาคของประเทศไทย ในบริเวณภาคกลางและภาคตะวันออกเฉียงเหนือจะเรียก กระต่ายขูดมะพร้าว ในภาคใต้จะเรียกว่า เหล็กขูด ส่วนในภาคเหนือจะเรียกว่า แมวขูดมะพร้าว หรือ งอง

กระต่ายขูดมะพร้าว เป็นเครื่องมือที่มีความเรียบง่ายแต่ต้องมีเทคนิคในการใช้เครื่องมือนี้ ทั้งเรื่องท่านั่งขูดมะพร้าว องศาของกระลามะพร้าวในการขูดกับ "ฟันกระต่าย" ขูดมะพร้าว
เมื่อได้มะพร้าวที่ขูดแล้ว ก็จะนำไปคั้นเพื่อให้ได้น้ำกะทิ ซึ่งน้ำกะทิจะแบ่งออกเป็น 2 ส่วนคือ หัวกะทิ กับหางกะทิ ส่วนที่คั้นออกมาครั้งแรกซึ่งมีความเข้มข้นสูงเรียกว่า หัวกะทิ และส่วนการคั้นครั้งหลัง ๆ เรียกว่าหางกะทิ

ท่าทางในการขูดมะพร้าวของผู้ชายและผู้หญิงมีความแตกต่างกัน โดยหากผู้ชายเป็นคนขูด มักจะนิยมนั่งคร่อมกระต่ายขูดมะพร้าว ในขณะที่ผู้หญิงจะนั่งไพล่หรือนั่งพับขาไปทางด้านใดด้านหนึ่งของกระต่ายขูดมะพร้าว วิธีการขูดมะพร้าวของชาวบ้านจะขูดเบา ๆ ไม่กดแรงเกินไป เพราะจะทำให้คั้นกะทิยาก หากขูดเบา ๆ แล้วเนื้อมะพร้าวจะเป็นฝอยละเอียด ทำให้คั้นน้ำกะทิได้ง่ายและได้ปริมาณมากกว่า ไม่นิยมขูดเนื้อมะพร้าวไว้ล่วงหน้านาน ๆ เพราะจะทำให้เนื้อมะพร้าวเหม็นบูด ดังนั้นการขูดมะพร้าวจะต้องขูดในระหว่างเตรียมอาหารขณะนั้นเท่านั้น การใช้กระต่ายขูดมะพร้าวในปัจจุบันค่อย ๆ ลดลงไป เนื่องจากมีเครื่องมือขูดมะพร้าวชนิดใช้มือหมุนและเครื่องยนต์เข้ามาแทนที่ หรือใช้กะทิสำเร็จรูปที่สามารถหาซื้อได้ทั่วไปในการปรุงอาหารแทน

.