นิราศลอนดอนและจดหมายเหตุเรื่องราชทูตไทยไปประเทศอังกฤษในรัชกาลที่ 4

นิราศลอนดอนและจดหมายเหตุเรื่องราชทูตไทยไปประเทศอังกฤษในรัชกาลที่ 4

https://www.facebook.com/colouredbysebastianpeet
Coloured By Sebastian Peet

รัชกาลที่ 4

..........

นิราศลอนดอนและจดหมายเหตุเรื่องราชทูตไทยไปประเทศอังกฤษในรัชกาลที่ 4
หม่อมราโชทัย (ม.ร.ว.กระต่าย อิศรางกูร)

https://www.facebook.com/colouredbysebastianpeet/posts/1622156114759875/

Coloured By Sebastian Peet
4 มกราคม 2017 ·

คณะราชทูตไปเจริญไมตรีกับอังกฤษ หม่อมราโชทัย ล่ามหลวง “นิราศลอนดอน”

ในรัชสมัยรัชกาลที่ ๔ เจ้าพระยาทิพกรวงศ์ ได้เขียนถึงพระราชประวัติ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตอนหนึ่ง...

“พระนครก็สมบูรณ์มั่งคั่งด้วยสมบัติ ลูกค้าวานิชมาตั้งห้างค้าขาย สิ่งของต่างๆที่ไม่เคยเห็นก็ได้เห็น ของที่ไม่เคยมีก็มีขึ้น และลูกค้านานาประเทศเข้ามาซื้อสินค้าออกไปปีหนึ่งถึง ๓๐๐ ลำ บางปีก็มีถึง ๔๐๐ ลำ ราษฎรก็ได้ขายข้าวแก่ลูกค้านานาประเทศ จำนวนข้าวออกในปีหนึ่งถึง ๘๐,๐๐๐ เกวียน...ราษฎรก็ได้มั่งมีเงินทองขึ้นทุกแห่งทุกตำบล...”

รัฐบาลอังกฤษได้แต่งตั้งให้ เซอร์จอห์น บาวริ่ง ผู้สำเร็จราชการเกาะฮ่องกงแห่งอังกฤษ เป็นผู้อัญเชิญพระราชสาส์น สมเด็จพระนางเจ้าวิกตอเรีย แห่งอังกฤษ เพื่อเจริญพระราชไมตรีกับสยามประเทศ เมื่อ พ.ศ.๒๓๙๗

รัชกาลที่ ๔ ทรงต้อนรับ เซอร์จอห์น บาวริ่ง อย่างสมเกียรติ ณ พระที่นั่งอัมรินทรวินิจฉัย เมื่อท่านเซอร์ได้ปฏิบัติหน้าที่ด้วยดี ปี พ.ศ.๒๓๙๘ ได้บันทึกถึงพระราชไมตรีระหว่าง ๒ ประเทศ ได้ทูลเกล้าฯ หนังสือเล่มนี้ถวายรัชกาลที่ ๔ แห่งกรุงสยาม นามประเทืองว่าเมืองทอง...

“ทรงเป็นพระมหากษัตริย์แห่งตะวันออก ทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจ ตามกาลสมัยและตามความรู้ซึ้งถึงสถานการณ์จนสำเร็จลุล่วงด้วยดี ทั้งพระองค์ทรงฝักใฝ่ในวรรณคดี และปรัชญาตะวันตก จะหาผู้ใดเสมอเหมือนได้ยากมาก พระองค์ทรงพระมหากรุณาธิคุณแก่ เซอร์จอห์น บาวริ่ง อย่างสมเกียรติ...สยามประเทศจะได้เจริญก้าวหน้าไปสู่ความสมบูรณ์พูนผลและมิตรไมตรีกับนานาประเทศ ซึ่งจะเจริญด้วยอารยธรรม...”

รัชกาลที่ ๔ ทรงพระปรีชาสามารถวิชาภาษาอังกฤษตั้งแต่ทรงจำพรรษา ณ วัดราชาธิวาส ทรงสนพระทัยภาษาสากลได้ดีมาก ทรงใช้ถ้อยสำนวนในพระราชนิพนธ์เป็นอย่างดี เป็นที่กล่าวขวัญกันในประเทศยุโรป... “พระเจ้าแผ่นดินทางตะวันออกพระองค์เดียวที่ทรงพระปรีชาภูมิปัญญาทางภาษาอังกฤษในสมัยนั้น...”

พระราชหัตถเลขาที่ทรงมีไปถวาย สมเด็จพระนางเจ้าวิคตอเรีย ทรงยกย่องประเทศอังกฤษเจริญระดับโลก... “พระอาทิตย์ไม่ตกดิน” เป็นที่ประทับพระทัยยิ่งนัก และแล้วอังกฤษเป็นชาติแรกรับสนองพระราชดำริ การเจริญสัมพันธไมตรีด้วยดี สุดจะรำพัน

ประเทศอังกฤษได้จัดส่งเรือกำปั่นมายังสยามประเทศ เพื่อต้อนรับคณะราชทูตไทยไปเจริญไมตรีกับอังกฤษ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้ พระยามนตรีสุริยวงศ์ เป็นราชทูต และเจ้าพนักงานกำกับดูแลพระราชบรรณาการ พระราชสาส์น โดย หม่อมราโชทัย เป็นล่ามหลวง พร้อมคณะราชทูต เข้าเฝ้าฯ สมเด็จพระนางเจ้าวิคเตอรีย อย่างสมพระเกียรติ

ก่อนคณะราชทูตไทยจะกลับพระนคร ทรงรับสั่งให้จัดซื้ออุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์ เช่น...กล้องจุลทรรศน์ กล้องถ่ายรูป เครื่องมือการคำนวณ แท่นพิมพ์ ฯลฯ ทั้งนี้ตามพระราชประสงค์ทุกประการ

หม่อมราโชทัย (ม.ร.ว.กระต่าย อิศรางกูร) ล่ามหลวงผู้มีพรสวรรค์แต่ง “นิราศลอนดอน” และจดหมายเหตุประสบความสำเร็จ ทางราชการได้จัดพิมพ์เป็นอนุสรณ์แก่คนรุ่นหลัง และเป็นการจารึกประวัติศาสตร์ชาติไทยด้วยดีในรัชกาลที่ ๔ ทั้งนี้ โดยหมอบรัดเลย์ พิมพ์จำหน่ายครั้งแรกเมื่อ พ.ศ.๒๔๐๒

ภาพลงสี หม่อมราโชทัย (หม่อมราชวงศ์กระต่าย อิศรางกูร) ถ่ายโดย‘จอห์น ทอมสัน’ ช่างภาพชื่อดังของโลกชาวสกอตแลนด์ ที่เดินทางเข้ามาถ่ายภาพในประเทศไทยในช่วงปี ๒๔๐๘-๒๔๐๙

ข้อมูล ปัญญาไทย ดอทคอม
ลงสีโดย เซบาสเตรียน พีท

.............................................

ระยะเวลากว่า 150 ปี ที่หม่อมราโชทัย (ม.ร.ว.กระต่าย อิศรางกูร) ได้ร่วมเดินทางไปกับคณะทูตไทยเพื่อเชิญพระราชสาส์นและเครื่องราชบรรณาการไปถวายสมเด็จพระราชินีนาถวิคตอเรีย พระเจ้าแผ่นดินอังกฤษ ในฐานะล่ามหลวง เมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม พ.ศ.2400 นั้น ก็ได้เกิดงานวรรณกรรมชิ้นเอกขึ้น คือ “นิราษเมืองลอนดอน” ที่อาจจะถือได้ว่าเป็นงานสารคดีท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์และโบราณคดีประเภทกวีนิพนธ์ในยุคแรกของวงวรรณกรรมไทย ซึ่งหม่อมราโชทัยได้เขียนพรรณนาไว้อย่างละเอียดลออจนเห็นภาพอย่างชัดเจน แม้แต่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อคราวเสด็จประพาสยุโรปครั้งแรก เมื่อ พ.ศ.2440 ยังได้ทรงนำหนังสือนิราศเมืองลอนดอนติดพระองค์ไปด้วย